Mô hình trồng rau thủy canh giúp mang lại nguồn cung cấp rau sạch cho gia đình. Không những thế kiểu trồng rau này còn giúp kiến tạo được không gian xanh cho ngôi nhà. Đó là lý do xu hướng này đang ngày càng được nhiều người thực hiện. Sau đây, ctrl.vn sẽ giới thiệu đến bạn cách xây dựng mô hình trồng rau thủy canh cho người mới giúp bạn trồng rau thành công.
Mô hình trồng rau thủy canh hoạt động ra sao?
Trong thủy canh, cây được trồng không cần phải có đất để có thể hấp thụ dinh dưỡng tối đa. Điều này có nghĩa là hệ thống để phân phối chất dinh dưỡng là cực kỳ quan trọng trong thủy canh.
Một mô hình trồng rau thủy canh có thể được phân ra là hoạt động hoặc thụ động. Hoạt động nghĩa là các chất dinh dưỡng được cung cấp nhờ một máy bơm, dòng nước được luân chuyển liên tục. Thụ động nghĩa là không cần đến các bộ phận chuyển động hoặc động cơ điện.
Bên cạnh đó, các mô hình khác nhau còn có những đặc trưng bởi sự thu hồi hoặc không thu hồi của các chất dinh dưỡng. Có một vài mô hình thủy canh chỉ sử dụng dung dịch dinh dưỡng một lần và sau đó bỏ đi.
Mô hình thu hồi đòi hỏi cần có sự tuần hoàn của dung dịch dinh dưỡng. Dù cho việc không thu hồi có hiệu quả hơn về chi phí nhưng có thể tạo ra bất lợi nếu phát triển trên diện rộng vì vấn đề vệ sinh bị ảnh hưởng đến sự phát triển của cây trồng.
Cần chuẩn bị gì để trồng rau thủy canh
Trước khi quyết định lựa chọn mô hình nào bạn muốn thiết lập, hãy cân nhắc số tiền bạn có thể đầu tư vào được, loại cây muốn trồng và mức độ trải nghiệm của bạn.
Để có thể xây dựng hệ thống thủy canh của riêng bạn, bất kể bạn sử dụng mô hình nào đi chăng nữa, bạn cũng sẽ cần phải cung cấp những nguyên vật liệu cơ bản sau:
- Hệ thống đèn (nếu trồng trong nhà hoặc những nơi kín không có ánh sáng mặt trời)
- Hệ thống sưởi ấm (nếu trong ở khí hậu có mùa đông lạnh giá)
- Khay hoặc hộp chứa có nắp đậy hoặc chậu mạng, v.v.
- Giá thể trồng như đá trân châu, xơ dừa, vermiculite hoặc là sỏi . .
- Máy bơm – máy bơm chìm hoặc là máy bơm không khí
- Bể chứa / Thùng / Ống – để đựng các dung dịch dinh dưỡng
- Đá khí / ống khí
- Chất dinh dưỡng đã được hòa tan trong nước, khoáng chất vi lượng, chất đệm
- Bộ dụng cụ đo pH và TDS (dùng cho những người chuyên nghiệp)
- Giống cây trồng (hạt giống hoặc có thể sử dụng cây con)
Mô hình trồng rau thủy canh cho người mới
Mô hình thủy canh nuôi nước sâu (DWC)
Mô hình thủy canh nuôi nước sâu là mô hình được xem là đơn giản nhất trong danh sách này. Ở đó, cây con được đặt trên khay, làm bằng polystyrene, nổi lên trên dung dịch dinh dưỡng được giữ trong một bể chứa. Rễ cây ngập trong nước.
Oxy được cung cấp nhờ một viên đá không khí được kết nối với máy bơm không khí qua ống hoặc ống dẫn khí.
Điều này đảm bảo cho hệ thống rễ của cây không bị ngập úng dẫn đến thối rữa và không thể hấp thụ chất dinh dưỡng.
Các loại cây được hưởng lợi nhiều nhất từ mô hình này là những loại rau xanh như xà lách xoong, xà lách rocket, các loại rau xanh châu Á, v.v.
Mô hình này đôi khi còn được gọi là mô hình dạng bè nhưng về bản chất thì chúng đều là hệ thống nuôi nước.
Ưu điểm
- Phù hợp cho người mới bắt đầu
- Giá cả đầu tư phải chăng
- Thích hợp trồng các loại cây ngắn ngày và kích thước nhỏ
- Dễ dàng xây dựng
- Dễ dàng quản lý
- Chỉ yêu cầu không gian nhỏ
- Hệ thống tốt có thể phát triển sang thành quy mô thương mại
Mặt hạn chế: Không thích hợp với loại cây đơn có kích thước lớn hoặc cần trồng trong dài ngày.
Những gì bạn cần có để bắt đầu hệ thống nước sâu
- Hồ đựng dung dịch dinh dưỡng thủy canh
- Máy bơm không khí
- Ống dẫn khí
- Thùng / khay trồng cây
- Giá thể trồng thủy canh
- Bộ dưỡng chất dinh dưỡng cần thiết
- Các vật liệu dùng để điều chỉnh độ pH
Mô hình thủy canh dạng Bấc
Đây là một hệ thống thụ động. Điều này đồng nghĩa với việc không có bộ phận chuyển động và không cần sử dụng điện, làm cho nó hoàn hảo cho những ai mới bắt đầu và những người có ngân sách ít.
Cách thức hoạt động là cây nhận chất dinh dưỡng của nó nhờ một cái bấc nối cây với bể chứa và thấm dung dịch dinh dưỡng. Giá thể sẽ thấm ướt dung dịch có dinh dưỡng và bộ rễ của cây trồng sẽ hấp thụ dinh dưỡng từ giá thể.
Ưu điểm
- Chi phí bắt đầu thấp
- Dễ dàng xây dựng
- Phù hợp với người mới bắt đầu
- Mô thương mại
Mặt hạn chế
- Vì hệ thống cung cấp chất dinh dưỡng thông qua bấc, nó chỉ thích hợp với những cây trồng có kích thước nhỏ không đậu quả.
- Các cây lớn hơn với yêu cầu chất dinh dưỡng cao hơn sẽ không thể phát triển tốt với hệ thống này bởi chúng có thể sử dụng độ ẩm và chất dinh dưỡng nhanh hơn mức có thể được cung cấp qua bấc.
- Những chất dinh dưỡng có thể được hấp thụ không đồng đều và theo thời gian lượng muối kết tụ từ dung dịch có dinh dưỡng có thể tích tụ bên trong giá thể.
- Đây không phải là phương pháp kiểm soát độ ẩm đơn giản.
Những gì cần thiết để bắt đầu với mô hình dạng Bấc
- Hồ chứa / Xô / Thùng có nắp
- Khung chứa toàn bộ hệ thống
- Giá thể trồng cây
- Bấc, dây thừng hoặc là những vật liệu thấm hút
- Bộ dưỡng chất cần thiết
- độ pH
Mô hình thủy canh nhỏ giọt
Đây là mô hình phổ biến nhất trong số những mô hình trồng cây thủy canh. Trong mô hình này các chất dinh dưỡng được vận chuyển từ bể chứa qua một ống dẫn đến ống tưới để tưới vào gốc cây.
Tưới nhỏ giọt có thể là hồi lưu hoặc là không hồi lưu. Người trồng thương mại có xu hướng ưu tiên hệ thống không hồi lưu trong khi những người trồng tại nhà thích hệ thống hồi lưu.
Ưu và nhược điểm: mô hình hồi lưu khi so sánh với không hồi lưu
- Với một mô hình hồi lưu, một bộ hẹn giờ được dùng để điều khiển máy bơm cung cấp các đường nhỏ giọt. Sau đó dung dịch sẽ chảy trở về bể chứa.
- Mô hình này tiết kiệm được chi phí nhưng mức độ dinh dưỡng có thể không giống nhau theo thời gian và sự tích tụ muối trong giá thể gây ảnh hưởng đến cây trồng. Hệ thống này cũng cần phải được kiểm tra và bảo trì thường xuyên hơn.
- Đối với phương pháp không thu hồi, chi phí dành cho dung dịch dinh dưỡng sẽ tăng cao, bởi dung dịch được sử dụng một lần và thoát ra ngoài. Nhưng ưu điểm là độ pH của dung dịch sẽ được điều chỉnh và đảm bảo ở mức độ mong muốn, tốt cho cây trồng.
Những gì bạn cần có để bắt đầu với mô hình nhỏ giọt
- Hộp đựng hoặc khay
- Bình chứa đựng dung dịch dinh dưỡng
- Máy bơm không khí với ống, đá không khí
- Bơm chìm và ống dùng để cung cấp chất dinh dưỡng tới giá thể
- Ống tưới và đường ống nhỏ giọt – có sẵn theo bộ với bộ điều hợp, bộ nối
- Bộ thiết bị hẹn giờ
- Bộ dưỡng chất cần thiết
- bộ đo pH và EC
Mô hình thủy canh ngập và rút nước (Ebb and Flow)
Mô hình Ngập và rút nước là một mô hình phức tạp và hiện đại hơn các mô hình thủy canh đã trình bày ở trên. Với mô hình này, cây trồng được đặt trong khay trồng trong giá thể trồng cây và đặt lên trên một hồ chứa.
Hệ thống được vận hành với một bộ hẹn giờ dựa theo lịch trình cho phép bật máy bơm và đổ đầy dung dịch dinh dưỡng từ bể chứa vào trong khay trồng một cách đều đặn. Khi khay có chứa cây trồng bị ngập nước bộ bơm tự động sẽ tự động ngắt. Sau đó dung dịch dinh dưỡng sẽ thoát ra bên ngoài.
Mô hình này được thiết lập ở dạng hệ thống hồi lưu hoặc không hồi lưu. Đồng nghĩa với việc với hệ thống thủy canh này bạn có thể lựa chọn cách sử dụng dung dịch dinh dưỡng một lần hoặc là có thể hồi lưu chúng và tái sử dụng lại sau này.
Ưu điểm
- Cây trồng không bị ngập trong nước hoàn toàn, nên bộ rễ có môi trường thông khí tốt và hấp thụ dinh dưỡng tốt trong khoảng thời gian đều đặn.
- Giàn trồng cây không có kết nối trực tiếp với hồ chứa nên có thể trồng nhiều cây hơn ở trên cùng một diện tích so với các hệ thống khác.
- Nếu trồng bên trong nhà, nhiệt độ có thể được kiểm soát hiệu quả hơn với hệ thống này vì bể chứa được tách ra khỏi khay trồng.
Mặt hạn chế
- Người làm vườn cần trang bị nhiều kinh nghiệm để có thể canh tác hiệu quả với hệ thống này. Bạn cần phải có kiến thức và kinh nghiệm thực tế để đảm bảo các chất dinh dưỡng, chỉ số PPM (độ cứng của nước) và nồng độ pH cần được giữ không đổi và môi trường không bị nghẽn bởi các muối kết tủa từ dung dịch dinh dưỡng.
- Nguồn điện bị gián đoạn có thể tác động đến bộ hẹn giờ và máy bơm tự động, dẫn đến rễ bị khô.
Mô hình thủy canh màng dinh dưỡng (NFT)
Kỹ thuật thủy canh màng dinh dưỡng hay còn được gọi là “phim dinh dưỡng” là một phương pháp thủy canh, ở đó rễ cây lơ lửng trên một dòng dung dịch dinh dưỡng liên tục chảy, cung cấp cho cây toàn bộ bao gồm nước, chất dinh dưỡng và oxy cần thiết để đảm bảo sự phát triển của cây trồng.
Thuật ngữ “màng dinh dưỡng” dùng để chỉ dòng dung dịch dinh dưỡng nông liên tục di chuyển qua rễ. Điều này sẽ đảm bảo chỉ phần dưới cùng của rễ sẽ được ngập trong dung dịch dinh dưỡng, trong khi đó thì phần trên của rễ cây sẽ tiếp xúc với môi trường không khí, nhờ đó cung cấp cho rễ một nguồn cung cấp oxy dồi dào.
Ưu điểm
- Tạo hiệu quả về chi phí, do dung dịch dinh dưỡng được thu hồi và không cần dùng giá thể.
- Cây trồng tăng trưởng nhanh vì có nhiều không gian tiếp sức với không khí
- Dễ dàng nâng cấp quy mô sản xuất nếu cần thiết
Mặt hạn chế
- Khi nguồn điện bị gián đoạn, nếu không phát hiện kịp thời sẽ dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.
- Chi phí bảo trì cao hơn bởi vì bạn cần liên tục kiểm tra xem máy bơm có chạy liên tục hay không.
Những thứ bạn cần có
- Bể chứa dung dịch
- Ống để trồng cây
- Ống dẫn các chất dinh dưỡng đã qua sử dụng quay trở lại bể chứa chứa
- Bơm và ống dẫn dùng để cung cấp chất dinh dưỡng từ bể chứa đến cho cây trồng
- Thảm trải (có hoặc không) nhằm tăng khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng
- Dung dịch dinh dưỡng
- Ống dẫn chất dinh dưỡng từ kênh quay lại bể chứa
- Bộ đo pH và EC
Mô hình khí canh
Khí canh là kỹ thuật tiên tiến nhất của tất cả các mô hình thủy canh được biết đến bởi những người đam mê thủy canh. Nó hoạt động ở trên một hệ thống gần như là tự động.
Cũng tương tư mô hình phim dinh dưỡng NFT, nó không cần giá thể . Với hệ thống này, rễ cây được lơ lửng ở trong không khí và được hệ thống tự động phun sương (dung dịch dinh dưỡng) khoảng vài phút một lần.
Ưu điểm
- Rất hiệu quả và tiết kiệm được chi phí trong lâu dài, tuy nhiên chi phí để thiết lập hệ thống ban đầu rất cao.
- Tiết kiệm được nước, chất dinh dưỡng và chất trồng.
- Tăng năng suất cho cây trồng lên gấp nhiều lần
Mặt hạn chế
- Bơm và bộ hẹn giờ cần được kiểm tra thường xuyên, cần đảm bảo khả năng bảo trì và bảo dưỡng cao.
- Rễ cây dễ dàng bị khô nếu như hệ thống gặp một vấn đề nhỏ nhặt, vì thế đòi hỏi người làm vườn cần phải đầu tư thời gian hơn cho hệ thống này.
Những gì bạn cần trang bị để bắt đầu
- Bể chứa dung dịch thủy canh
- Nắp đậy để giữ độ ẩm buồng trồng
- Thùng chứa cây hoặc là chậu lưới có thể được lắp ở trên miệng bể chứa trồng cây
- Máy bơm tăng áp có ống được nối với máy phun sương
- Máy phun sương / vòi phun
- Bộ hẹn giờ để kích hoạt máy phun một cách đều đặn
- Bộ dung dịch dinh dưỡng
- Bộ đo pH và EC
Trên đây là thông tin chi tiết về mô hình trồng rau thủy canh cho người mới, đảm bảo lúc nào cũng thành công. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng đã chia sẻ về nguyên lý hoạt động cũng như cần chuẩn bị những gì khi canh tác rau thủy canh. Bạn có thể tham khảo và thực hiện theo các hướng dẫn trên nhé. Việc tự trồng các loại rau sạch tại nhà vừa đảm bảo chế biến ẩm thực an toàn cho sức khỏe gia đình, vừa tiết kiệm được cho bạn một khoản tiền chi tiêu đáng kể đấy!